H χρηματοδότηση της φαρμακευτικής περίθαλψης δεν μπορεί να συνεχίσει να παραμένει στάσιμη, ενώ τελικό ζητούμενο πρέπει να είναι ένα εθνικό σύστημα υγείας στο οποίο οι ασθενείς που ζουν στην Ελλάδα να απολαμβάνουν ισότιμη και απρόσκοπτη πρόσβαση σε καινοτόμες υπηρεσίες και θεραπευτικές λύσεις, δηλώνει στο DailyPharmaNews, η πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του PIF (Pharma Innovation Forum), Πρόεδρος και Διευθύνουσα Σύμβουλος της AbbVie Pharmaceuticals για την Ελλάδα, την Κύπρο και τη Μάλτα, κ. Λαμπρίνα Μπαρμπετάκη, αναφερόμενη στις προκλήσεις που αναδεικνύονται αυτή τη στιγμή στη φαρμακευτική πολιτική.
Εκείνο που θα πρέπει άμεσα να αλλάξει, τονίζει η πρόεδρος του PIF, (του συνδέσμου που εκπροσωπεί τις 26 ηγέτιδες καινοτόμες φαρμακευτικές εταιρείες στην Ελλάδα), προκειμένου η νέα κυβέρνηση να μπορέσει να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά αυτές τις προκλήσεις, είναι η προσέγγιση της υγείας συνολικά ως αξίας και ως αγαθού και όχι ως κόστους. «Μια τέτοια προσέγγιση θα συμβάλλει στην οικοδόμηση ενός περιβάλλοντος το οποίο θα αναγνωρίζει την καινοτομία ως ουσιαστικό οδηγό της ανάπτυξης και της οικονομικής και κοινωνικής ευημερίας και καταλύτη που δημιουργεί προστιθέμενη αξία για τους ασθενείς».
Όσον αφορά την δημιουργία Ταμείου Φαρμακευτικής Καινοτομίας, στην Ελλάδα που περιλαμβάνεται στις προτάσεις του PIF, η πρόεδρος του συνδέσμου εξηγεί ότι πέρα από την ταχύτερη πρόσβαση των ασθενών στη φαρμακευτική καινοτομία, μπορεί να επιφέρει επιπλέον οφέλη στο σύστημα, όπως η στοχευμένη και τεκμηριωμένη μέσω σάρωσης ορίζοντα ενίσχυση της φαρμακευτικής δαπάνης, η μη επιβάρυνση των ήδη αποζημιούμενων φαρμάκων με επιπλέον clawback εξαιτίας της εισόδου των νέων φαρμάκων, και η απελευθέρωση πόρων που θα μπορούν να ανακατευθυνθούν σε άλλες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις.
Η Λαμπρίνα Μπαρμπετάκη μιλά για τις άμεσες προτεραιότητες που θα θέσει σε θεσμικό επίπεδο ως νέα πρόεδρος του PIF, την εμπειρία της από θέσεις ευθύνης τα προηγούμενα 20 χρόνια σε Ευρώπη και Αμερική, τα εμπόδια στην πρόσβαση των ασθενών και τη διαθεσιμότητα των φαρμάκων στην Ελλάδα, ενώ απαντά και στο ερώτημα πώς η Πολιτεία στην παρούσα φάση θα μπορούσε να αντιμετωπίσει καλύτερα την έλλειψη φαρμάκων, που είναι ένα παγκόσμιο πρόβλημα.
-Αναλάβατε τον Μάιο το τιμόνι του PIF. Ποιες είναι οι άμεσες προτεραιότητες που θα θέσετε σε θεσμικό επίπεδο, έχοντας στη φαρέτρα σας και μία εμπειρία σχεδόν δύο δεκαετιών από θέσεις ευθύνης σε Ευρώπη και Αμερική;
Διαχρονικά, στόχος του PhARMA Innovation Forum Greece αποτελεί η ευρύτερη, ταχύτερη δυνατή και ισότιμη πρόσβαση όλων των ασθενών σε καινοτόμες θεραπευτικές λύσεις, στο πλαίσιο ενός βιώσιμου και σύγχρονου συστήματος υγειονομικής περίθαλψης. Αυτή η καταστατική συνθήκη ορίζει και τις προτεραιότητες που υποστηρίζει και προωθεί το forum ως συνομιλητής και συμμέτοχος στον διαρκή θεσμικό διάλογο με την Πολιτεία και όλους τους εμπλεκόμενους θεσμικούς φορείς.
Εννοείται πως στον διάλογο αυτό ερχόμαστε με συγκεκριμένες, ολοκληρωμένες και εφαρμόσιμες προτάσεις, οι οποίες κινούνται πάνω σε τρεις κεντρικούς άξονες. Ο πρώτος συνδέεται με τη μέριμνα για την ενίσχυση της συνεργασίας όλων των ενδιαφερόμενων μερών, είτε πρόκειται για την Πολιτεία και τη βιομηχανία, είτε για την επιστημονική κοινότητα, τους δημόσιους και ιδιωτικούς παρόχους υπηρεσιών υγείας και, ασφαλώς, και τους εκπροσώπους ομάδων ασθενών.
Ο δεύτερος, αγγίζει τις λειτουργικές πτυχές του συστήματος, από τη χρηματοδότηση της περίθαλψης και την αποζημίωση των θεραπειών, μέχρι το ρυθμιστικό πλαίσιο, τις επιτροπές αξιολόγησης και διαπραγμάτευσης και όλα τα συναφή. Ο τρίτος άξονας αναπτύσσεται γύρω από την έννοια της καινοτομίας με στόχο την ουσιαστική αναγνώριση της προσφοράς και των δυνατοτήτων της, μέσα από την κατανόηση όλων των παραμέτρων που τη συνοδεύουν.
-Η εμπειρία που έχετε από τη προσωπική σας διαδρομή πως θα αποτυπωθεί στο έργο που μόλις αναλάβατε;
Η προσωπική μου διαδρομή σε ρόλους ευθύνης τα 20 προηγούμενα χρόνια σε ποικίλα περιβάλλοντα και διαφορετικές χώρες της Ευρώπης, αλλά και στην Αμερική, μου δίνει τη δυνατότητα να μοιραστώ και να αξιοποιήσω έναν σημαντικό πλούτο εμπειριών μέσα από τη θεσμική εκπροσώπηση της καινοτόμου φαρμακοβιομηχανίας στη χώρα μας. Συνδυάζοντας στοιχεία από όλα αυτά τα διαφορετικά περιβάλλοντα και «παντρεύοντάς» τα με τα θετικότερα δικά μας, Ελληνικά στοιχεία, πιστεύω πως είναι η κατάλληλη στιγμή για να διευρύνουμε την προοπτική μας, να γίνουμε πιο εξωστρεφείς και να δείξουμε πώς μπορεί το σύνολο της κοινωνίας να ωφεληθεί στο μέγιστο βαθμό από την εμπέδωση μιας κουλτούρας περισσότερο φιλικής και δεκτικής στην καινοτομία.
Στο επίκεντρο της προσπάθειάς μας, όπως αυτή αποτυπώνεται στις προτάσεις και τα αιτήματά μας, βρίσκεται η οικοδόμηση ενός ολοκληρωμένου συστήματος Υγείας που θα καλύπτει με απόλυτη επάρκεια τις πραγματικές ανάγκες των ασθενών στη χώρα μας. Πιστεύω πως σήμερα, αξιοποιώντας και καταθέτοντας εμπειρία, ενέργεια, πόρους και σκληρή δουλειά, είναι η καταλληλότερη στιγμή να αποδείξουμε τι πραγματικά σημαίνει καινοτομία.
-Ποιες θεωρείτε ότι είναι οι σημαντικότερες προκλήσεις, όσον αφορά τη φαρμακευτική πολιτική που καλείται να αντιμετωπίσει ο νέος υπουργός Υγείας και ποια εκτιμάτε ότι θα πρέπει να είναι η πρώτη του προτεραιότητα;
Οι προκλήσεις στον χώρο της φαρμακευτικής πολιτικής είναι πολλές και σημαντικές, εκείνο όμως που θα πρέπει άμεσα να αλλάξει προκειμένου να μπορούν να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά από τη νέα κυβέρνηση είναι η προσέγγιση της υγείας συνολικά ως αξίας και ως αγαθού και όχι ως κόστους. Μια τέτοια προσέγγιση θα συμβάλλει στην οικοδόμηση ενός περιβάλλοντος το οποίο θα αναγνωρίζει την καινοτομία ως ουσιαστικό οδηγό της ανάπτυξης και της οικονομικής και κοινωνικής ευημερίας και καταλύτη που δημιουργεί προστιθέμενη αξία για τους ασθενείς.
Σε ένα τέτοιο πλαίσιο, οι προτεραιότητες που αναδεικνύονται άμεσα έχουν να κάνουν, πρώτον με τη χρηματοδότηση της φαρμακευτικής περίθαλψης που δεν μπορεί να συνεχίσει να παραμένει στάσιμη,·δεύτερον με την προώθηση των διαρθρωτικών αλλαγών που περιλαμβάνουν τον ψηφιακό μετασχηματισμό αλλά όχι μόνο· και τρίτον με την αναδιάρθρωση των κινήτρων για την επένδυση σε έρευνα και ανάπτυξη που είναι απαραίτητη. Τελικό ζητούμενο δεν μπορεί παρά να είναι ένα εθνικό σύστημα υγείας στο οποίο οι ασθενείς που ζουν στην Ελλάδα να απολαμβάνουν ισότιμη και απρόσκοπτη πρόσβαση σε καινοτόμες υπηρεσίες και θεραπευτικές λύσεις.
-Η δημιουργία Ταμείου Φαρμακευτικής Καινοτομίας παράλληλα με τη σάρωση ορίζοντα που ήδη έχει επιδείξει αποτελεσματικότητα σε άλλες χώρες της Ευρώπης, πώς πιστεύετε ότι μπορεί να λειτουργήσει εδώ;
Η δημιουργία του Ταμείου Φαρμακευτικής Καινοτομίας, περιλαμβάνεται στις προτάσεις μας για μια βιώσιμη και αποτελεσματική φαρμακευτική περίθαλψη στην Ελλάδα. Πρόκειται για ένα αποτελεσματικό εργαλείο φαρμακευτικής πολιτικής δοκιμασμένο και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες όπως η Ιταλία, η Ουαλία, η Σκωτία, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Σλοβακία. Σαν μηχανισμός διευρύνει ουσιαστικά τη δυνατότητα χρηματοδότησης της φαρμακευτικής καινοτομίας εξασφαλίζοντας την άμεση πρόσβαση των ασθενών στα καινοτόμα φάρμακα, ως ξεχωριστό «κανάλι» που δεν επιβαρύνει τα ήδη υπάρχοντα φάρμακα της αγοράς.
Η πιθανή δημιουργία ενός Ταμείου Φαρμακευτικής Καινοτομίας στην Ελλάδα, πέρα από την ταχύτερη πρόσβαση των ασθενών στη φαρμακευτική καινοτομία που είναι και το βασικό ζητούμενο, μπορεί να επιφέρει επιπλέον οφέλη στο σύστημα. Ανάμεσά τους περιλαμβάνονται η στοχευμένη και τεκμηριωμένη μέσω σάρωσης ορίζοντα ενίσχυση της φαρμακευτικής δαπάνης, η μη επιβάρυνση των ήδη αποζημιούμενων φαρμάκων με επιπλέον clawback εξαιτίας της εισόδου των νέων φαρμάκων και η απελευθέρωση πόρων που θα μπορούν να ανακατευθυνθούν σε άλλες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις.
-Που ακουμπά το μέλλον της φαρμακευτικής καινοτομίας σε σχέση με την πρόσβαση ασθενών σε νέες θεραπείες; Πως μπορεί να γίνει καλύτερη η πρόσβαση των ασθενών;
Στο θέμα της πρόσβασης η αλήθεια είναι ότι στην Ελλάδα έχουμε να καλύψουμε μεγάλη απόσταση σε σχέση με την Ευρώπη. Σκεφτείτε ενδεικτικά σαν παράδειγμα ότι από τα 90 νέα προϊόντα και ενδείξεις που εγκρίθηκαν σε Ευρωπαϊκό επίπεδο μεταξύ 2018 και 2020 μόλις 38 είναι πλήρως διαθέσιμα σήμερα στην Ελληνική αγορά, γεγονός που προφανώς έχει άμεση επίπτωση στην υγεία των ίδιων των ασθενών.
Επίσης, στον χρόνο αποζημίωσης μιας νέας θεραπείας η χώρα εμφανίζεται να υστερεί συγκριτικά με τον μέσο όρο της Ε.Ε., παρότι τα χρονοδιαγράμματα στην τιμολόγηση και την αποζημίωση των καινοτόμων φαρμάκων έχουν βελτιωθεί τα τελευταία χρόνια. Αυτού του τύπου τα προβλήματα απαιτούν θεσμικές παρεμβάσεις, βελτιώσεις και προσαρμογές σε Ευρωπαϊκά πρότυπα που έχουν ήδη επισημανθεί.
Το σοβαρότερο όμως εμπόδιο στην πρόσβαση των ασθενών και τη διαθεσιμότητα των φαρμάκων στην Ελλάδα είναι αναμφίβολα οι υπέρογκες επιστροφές (rebates και clawbacks) που καλείται να καταβάλει ο κλάδος, οι οποίες απειλούν σαφώς τη βιωσιμότητα των φαρμάκων που είναι ήδη στην αγορά και θέτουν προσκόμματα στην εισαγωγή νέων. Οι φαρμακευτικές εταιρείες καλύπτουν στην πράξη τη δημόσια υποχρηματοδότηση του φαρμάκου εδώ και πολλά χρόνια και αυτό είναι κάτι που δεν μπορεί να συνεχιστεί. Για να αντιληφθείτε το μέγεθος της επιβάρυνσης σκεφτείτε ότι οι εταιρείες πληρώνουν σήμερα επιστροφές για το κόστος των φαρμάκων που οι ίδιες έχουν αναπτύξει περισσότερο από το 50% της δαπάνης, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις το ποσοστό αυτό αγγίζει το 70%. Ο καθένας μπορεί να κατανοήσει ότι μια τέτοια συνθήκη είναι εκτός από παράλογη και καταστροφική για τη βιωσιμότητα του συστήματος.
-Πως πιστεύετε ότι θα μπορούσε να αντιμετωπίσει η Πολιτεία καλύτερα την έλλειψη φαρμάκων, που είναι ένα παγκόσμιο πρόβλημα αυτή τη στιγμή;
Οι ελλείψεις είναι όντως μια πρόκληση με διεθνείς διαστάσεις και ασφαλώς η αντιμετώπισή της οφείλει να προτεραιοποιηθεί καθώς αγγίζει το ζήτημα της πρόσβασης των ασθενών, στις θεραπείες που έχουν ανάγκη. Η εμπειρία του προηγούμενου χειμώνα έδειξε πως οι περισσότεροι φορείς του χώρου επέδειξαν σοβαρή και υπεύθυνη στάση, αναγνωρίζοντας πως η συνεχής διαθεσιμότητα των ασφαλέστερων και αποτελεσματικότερων φαρμάκων για τους ασθενείς, δεν μπορεί να είναι διαπραγματεύσιμη. Αξίζει επίσης να σημειώσουμε ότι η Καινοτόμος Φαρμακοβιομηχανία την οποία εκπροσωπεί το PhARMA Innovation Forum, συνεχίζει αδιάλειπτα να προμηθεύει τα Νοσοκομεία και τα φαρμακεία του ΕΟΠΥΥ με φάρμακα απαραίτητα για τη θεραπεία των ασθενών, με συνέπεια να μην έχουν παρατηρηθεί ουσιαστικά ελλείψεις για τα φάρμακα για τις σπάνιες και απειλητικές για τη ζωή παθήσεις.
Το στοίχημα για το μέλλον, ωστόσο, είναι η Ελλάδα να ενσωματώσει και να αξιοποιήσει τις λύσεις και τους μηχανισμούς που έχουν τεθεί σε λειτουργία σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης και είναι διαθέσιμοι και για τη χώρα μας. O αρμόδιος Ευρωπαϊκός φορέας (EMA) ούτως ή άλλως βρίσκεται σε ανοιχτή γραμμή με τις Εθνικές Αρμόδιες Αρχές, ενώ παράλληλα η Αρχή Ετοιμότητας και Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών Υγείας (Health Emergency Preparedness and Response Authority-HERA) λειτουργεί προληπτικά σε διασυνοριακό επίπεδο. Η αποτελεσματικότητα ωστόσο της όλης προσπάθειας θα κριθεί τελικά αφενός από τη διαφάνεια σε όλα τα στάδια της αλυσίδας και αφετέρου από το πόσο ανοιχτός και ειλικρινής θα είναι ο σχετικός θεσμικός διάλογος μεταξύ όλων των εμπλεκόμενων φορέων.
-Μια και μου κάνετε την τιμή σήμερα δεν θα μπορούσα να μην σας ρωτήσω και για τα νέα σας καθήκοντα στην AbbVie. Μιλήστε μου για τον κύκλο εργασιών, τους νέους πυλώνες ανάπτυξης και το όραμα σας για την τέταρτη μεγαλύτερη βιοφαρμακευτική εταιρεία.
Με μεγάλη χαρά, όρεξη και αίσθημα ευθύνης, επέστρεψα στην χώρα μου και ανέλαβα τη θέση της Διευθύνουσας Συμβούλου και Προέδρου του Διοικητικού Συμβουλίου (ΔΣ) της AbbVie Ελλάδας, Κύπρου και Μάλτας και αυτό ήρθε ως συνέχεια μίας ανοδικής διαδρομής που εμπεριέχει σκληρή δουλειά, με μοναδικό κίνητρο να συνεισφέρω το μέγιστο από τις θέσεις ευθύνης που έχω αναλάβει.
Φέτος, η AbbVie γιορτάζει μία δεκαετία λειτουργίας σε περίπου 170 χώρες, μια δεκαετία εστίασης στην έρευνα και την ανάπτυξη καινοτόμων θεραπευτικών λύσεων με μοναδικό στόχο να συμβάλλουμε θετικά στη ζωή των ανθρώπων.
Μέσα σε αυτή τη δεκαετία, έχουμε αυξηθεί από 21.000 υπαλλήλους σε μια παγκόσμια ομάδα 50.000 ανθρώπων, τα έσοδά μας έχουν αυξηθεί από 18 δισεκατομμύρια δολάρια σε 58 δισεκατομμύρια δολάρια παγκοσμίως και έχουμε ανακαλύψει καινοτόμες θεραπευτικές λύσεις που έχουν βοηθήσει εκατομμύρια ασθενείς.
Σε τοπικό επίπεδο, το 2013 ξεκινήσαμε να εργαζόμαστε στην AbbVie 80 άτομα γεμάτα πάθος και όρεξη και η ομάδα μας μετρά σήμερα 180 εργαζομένους, και μάλιστα μέσα σε μια δεκαετία όπου οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο κλάδος του φαρμάκου στην Ελλάδα είναι μεγάλες. Μέσα σε αυτή τη δεκαετία κάναμε τεράστια βήματα στην ιατρική και στη φαρμακευτική επιστήμη, αλλάζοντας το τοπίο και τη ζωή των ανθρώπων που ζουν με σοβαρές και χρόνιες παθήσεις. Στο άμεσο μέλλον θα δούμε άλματα, όσον αφορά την έρευνα και την ανάπτυξη καινοτόμων θεραπευτικών λύσεων σε πεδία όπως η Ανοσολογία, η Αιµατολογία / Ογκολογία, η Νευρολογία, η Οφθαλμολογία και η Αισθητική Ιατρική.
